ﭼکيده
در نيمه اى اول قرن نوزدهم ميلادى دو نفر مصلح بزرﮔ در مشرق زمين ﭘيدا شده واصلاحات فرهنـﮕـى مهمى در کشورشان نموده اند: امير کبير (1848-1852م) در ايران، ومحمد على ﭘاشا (1805-1849م) در مصر.
وقتى که امير کبير به صدارت رسيد تصميم ﮔرفت که خراب وفسادى را که بر کشورش ايران سايه بر مى افکند اصلاح کند، وبراى تحقق اين هدف برنامه اى ويـﮊه اى تنظيم واجرا کرده است، منجمله: تأسيس "دار الفنون"، ايجاد روزنامه "وقايع اتفاقيه"، ايجاد دستـﮕاه دولتى براى ترجمه ونشر کتاب، وغيره. اما متأسفانه ﭘيش از اينکه حاصل نتيجه کارش را بيند به قتل رسيد.
زمانيکه محمد على ﭘاشا فرمانرواى مصر شد تمام کوشش هاى خود را صرف اصلاحات وﭘو يـﮊه اصلاحات فرهنـﮕـى نمود، اين اصلاحات تقريبا مشابه اصلاحات امير کبير در ايران بود.
ولى امير کبير – بر عکس محمد على – بجاى آنکه با فرستادن دانشجو به اوروبا خللى در بودجه کشور در بياورد، استادانى از خارج وارد نمود تا به أموزش دانشجويان ايرانى بـﭙردازند، واينکار هزينه کمترى برداشت.